Zasiłek macierzyński na działalności gospodarczej – czy się należy oraz jak go obliczyć?

Ciężarna lub planująca zajść w ciążę kobieta nie musi obawiać się tego, czy otrzyma zasiłek macierzyński jeśli jest zatrudniona w oparciu o umowę o pracę. Może to być jednak zastanawiające, gdy prowadzi swoją działalność gospodarczą lub gdy w tym samym czasie posiada firmę oraz jest zatrudniona w ramach UOP.

W jakich sytuacjach przedsiębiorca ma prawo do zasiłku?

Wszystkie osoby, które prowadzą działalność gospodarczą są zobowiązane do obligatoryjnego odprowadzania składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe oraz zdrowotne. Ubezpieczenie chorobowe jest z kolei opcjonalne i zależy wyłącznie od decyzji przedsiębiorcy.

Co więcej, podstawa wymiaru ubezpieczenia chorobowego nie może być wyższa niż 250% przewidywanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Co warto wiedzieć o zasiłku chorobowym dla przedsiębiorcy?

Aby otrzymać zasiłek chorobowy trzeba koniecznie zostać zgłoszonym do ubezpieczenia chorobowego oraz terminowo uiszczać opłaty za składki z tego tytułu przez co najmniej 90 dni. Ważna przy tym jest troska o regularne odprowadzanie składek, bowiem spóźnienie się z tym automatycznie powoduje utratę prawa do świadczeń chorobowych.

Zasiłek chorobowy dla osoby prowadzącej działalność

W celu otrzymania zasiłku chorobowego należy być zgłoszonym do ubezpieczenia chorobowego i terminowo opłacać składki z tego tytułu nieprzerwanie przez okres 90 dni. Konieczne jest terminowe opłacanie składek, ponieważ nieterminowa wpłata powoduje utratę prawa do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.

Zasiłek macierzyński dla kobiety na DG

Ten rodzaj zasiłku należy się kobiecie, która w czasie ubezpieczenia chorobowego lub podczas urlopu wychowawczego urodziła lub przyjęła dziecko do 7 roku życia. Wydłużenie do 10 roku życia może nastąpić wówczas, gdy odroczenie obowiązku szkolnego wobec dziecko nastąpiło właśnie do 10 roku życia. 

Jak obliczyć zasiłek macierzyński na działalności gospodarczej?

Wraz z nowelizacją ustawy o ubezpieczeniu społecznym w razie choroby i macierzyństwa pojawiły się także zmiany dotyczące wyliczania podstawy wymiaru zasiłku w przypadku tych osób, które prowadzą swoją DG i jednocześnie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu w okresie nie krótszym niż rok. 

Do tej pory sytuacja wyglądała następująco: wystarczyło uiścić co najmniej jedną składkę chorobową, aby automatycznie mieć prawo do otrzymania zasiłku macierzyńskiego zgodnie z zadeklarowaną kwotą. Po tych zmianach kobieta, która pracuje w ramach swojej DG w czasie krótszym niż 12 miesięcy i opłaca przy tym składki, które przewyższają minimum ustawowe – pierwotnie zostanie jej przyznany zasiłek o minimalnej wartości, jednak będzie on cyklicznie zwiększany o 1/12 za każdy miesiąc, w którym będzie regulować owe składki, które przypadają przed nabyciem prawa do świadczenia.

Dla przykładu: kobieta, która prowadziła działalność przez 3 miesiące oraz opłacała podwyższone składki – będzie otrzymywać zasiłek w postaci 60% średniego przewidywanego wynagrodzenia, a także 3/12 podwyższonej składki.

Co więcej – kobieta podlegająca ubezpieczeniu wyłącznie z tytułu prowadzonej działalności ma prawo do podjęcia decyzji o wysokości uiszczanych składek. Zasada jest w tym przypadku bardzo prosta – im wyższe składki, tym analogicznie wyższa podstawa wymiaru do ustalenia zasiłku. Podczas regulowania wysokości tych składek pojawia się jednak pewnego rodzaju ograniczenie – otóż w 2020 roku maks. wysokość podstawy składek na ubezpieczenie chorobowe wynosi 13 067,50 zł miesięcznie.

Co jeszcze zmieniła nowelizacja ustawy?

Przyniosła ona także zwolnienie ubezpieczonych matek, które otrzymują zasiłek macierzyński w postaci kwoty nieprzekraczającej świadczenia rodzicielskiego w wysokości 1000 zł przy jednoczesnym prowadzeniu swojej DG z obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenie zdrowotne.

W efekcie kobieta jest zobligowana do odebrania zasiłku macierzyńskiego przez 2 tygodnie od chwili porodu. Dzieje się tak dlatego, że ten okres jest przeznaczony na zregenerowanie jej organizmu. Po upływie tego czasu może ona zupełnie zrezygnować z pobierania zasiłku oraz wrócić do pracy, albo dokonać zmiany w postaci przeniesienia prawa do opieki nad dzieckiem na ubezpieczonego ojca.

Jak wygląda kwestia zasiłku macierzyńskiego w przypadku prowadzenia DG i UOP?

Osoby wykonujące swoje obowiązki w oparciu o umowę o pracę podlegają takim ubezpieczeniom jak:

• emerytalne,
• rentowne,
• chorobowe,
• wypadkowe,
• zdrowotne.

Nie ma tu znaczenia zarówno wymiar etatu jak i wysokość składek – muszą one być odprowadzane przez pracodawcę (innymi słowy – płatnika składek).

W sytuacji, gdy dochodzi do zbiegu ubezpieczeń z racji zatrudnienia oraz prowadzonej działalności gospodarczej obowiązek dotyczący uiszczania składek jest uzależniony od wysokości wynagrodzenia otrzymywanego w ramach UOP.

Gdy osoba na DG otrzymuje przynajmniej minimalne wynagrodzenie – wówczas opłacanie składek społecznych z tytułu prowadzenia DG jest kwestią dobrowolną. Obligatoryjne jest jedynie uiszczanie składki zdrowotnej.

Jeśli zatem mamy do czynienia z sytuacją, w której kobieta w ciąży prowadzi swoją działalność, a przy tym decyduje się na dobrowolne opłacanie składek społecznych z racji prowadzonej DG – wówczas wspomniane prawo do zasiłku macierzyńskiego i chorobowego będzie otrzymywała wyłącznie z tytułu umowy o pracę.

Jeżeli jednak kobieta jest zatrudniona w ramach niepełnego wymiaru czasu pracy, a jej przychody nie przekraczają kwoty minimalnego wynagrodzenia – wtedy obligatoryjnie podlega zarówno ubezpieczeniom z UOP oraz z racji prowadzonej działalności. Wówczas może podjąć decyzję o opłacaniu składek wyższych od tych obowiązkowych w ramach dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, oraz pobierać wtedy zasiłek macierzyński i chorobowy z dwóch tytułów.